काठमाडौं — भाइबहिनी हो, तपाईंहरूले खन्ती भन्ने सुन्नुभएको छ ? छैन भने गल नि ? त्यो पनि छैन ? अनि, झम्पल नि ? यीमध्ये कुनै पनि शब्द नसुन्नुभएका र नदेख्नुभएका भाइबहिनीहरूका लागि आज हामी जानकारी दिने छांै है । तपार्इंहरूलाई थाहै छ हामीले परम्परागत सामग्रीहरूबारे यो स्तम्भमा चर्चा गर्ने गरेका छौं ।
हो, त्यस्तै परम्पराग एक सामग्री खन्ती, गल, झम्पल हो ।
फरकफरक शब्द भए पनि यो सामग्री भने एकै हो । विभिन्न भूगोल र फरक भाषाअनुसार यसको नाम फरक पर्न गएको हो । यो सामग्रीको मुख्य काम भनेको जमिनमा खाल्डो पार्नु हो । यसका अलाबा ढुंगा फुटाउने, ठूलाठूला सामग्री सार्नका लागि सहयोगी भूमिका निर्वाह गर्नका लागि प्रयोग गरिख्छ । तर, भाइबहिनी हो, पहिले पहिले हिजोआज जस्तो आधुनिक घर निर्माण हँुदैनथ्यो । ढुंगा, माटो र काठका सामग्री प्रयोग गरेर घर बनाइन्थ्यो । घर बनाउनका लागि विभिन्न भागमा घरको आकार अनुसार खाँबाहरू ठड्याउनुपथ्र्यो ।
खाँबा अड्याउनका लागि जमिनमुनि गहिरो पारेर गाड्ने र ठड्याउने काम गरिन्थ्यो । हो, यसरी खाँबा अड्याउन जमिनमा गहिलो खाल्डो पार्नका लागि नै यो सामग्रीको आवश्यकता पर्छ । हिजोआज पनि गाउँमा घर बनाउँदा होस् वा अन्य कामका लागि खाल्डो खन्न यो अनिवार्य सामग्री हो । गत वैशाख
१२ को भूकम्पपछि धेरै घर क्षति भएकाले स–सानो टहरा बनाउनका लागि पनि यो सामग्रीको प्रयोग निकै भयो नि । गाउँघरमा बस्ने भाइबहिनीले यो सामग्री त देख्नु पनि भएको छ । तर नदेख्ने भाइबहिनीहरूले चित्रमा हेर्नुहोला । यो फलामबाट बनेको सामग्री हो । लामो र गोलाकार हुन्छ । खन्ने भाग भने चेप्टो तर चुच्चो हुन्छ । जसले सारो भूभाग समेत खन्न सजिलो होस् भनेर चेप्टो र चुच्चो बनाइएको हो । यो मानिसले चलाउँछन् । आवश्यकताअनुसार यसको आकार सानो ठूलो हुन्छ ।
